ASÜ’DEN ÖNEMLİ HİZMET

Aksaray Üniversitesi Tarih Bölümü’nden şehrimize önemli bir katkı geliyor.

Bilindiği üzere yaklaşık üç dört yıl önce Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan Osmanlı dönemi nüfus defterleri araştırmacıların hizmetine sunulmuştu. Söz konusu nüfus defterleri II. Mahmud döneminde 1831 yılında ve daha sonra muhtelif yıllarda yapılan nüfus sayımlarının dökümlerini içeriyor. Askerî amaçla yapılan ve bu sebeple sadece erkeklerin sayıldığı bu seçimlerde, Osmanlı halkı şehirlerden köylere kadar sayılmış ve kayıtlara geçirilmiştir. Söz konusu kayıtlar şehir ve aile tarihleri açısından büyük önem taşıyor. Zira ilgili kayıtlarda, şehre ait bazı istatistikî malumatın yanı sıra o dönemde hayatta olan dedelerimizi, lakaplarını ve onların fizikî özelliklerini de görme imkânına sahip olacağız. Bununla beraber bazı nüfus kayıtlarında lakapların not edilmediği de görülmektedir. Bu durumda kişilerin kendi dedelerini tespit etmesi güçleşmektedir. Ancak Hüseyin oğlu Şevket gibi kayıtlar yolu ile belli oranda tahminde bulunulabilir. Takip edebildiğimiz kadarıyla ülkemizde bugüne kadar on-on beş şehrin nüfus defterleri yayınlandı. Şehrimizin de bunlar arasına katılmasını arzu ediyorduk. Bir iki teşebbüs duymuş ancak onların vücut bulmadığına da şahit olmuştuk. Şimdi Aksaray, mevzu bahis şehirlere eklenmek üzere.

Aksaray Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Doç. Dr. Necmettin Aygün, Doç. Dr. Taner Aslan ile Yrd. Doç. Dr. Selahattin Satılmış beyler tarafından, 19. asrın ilk yarısına ait Osmanlı Aksaray’ına ait nüfus defterleri bir süredir çalışmaktaydı. Sayın Taner Aslan’ın verdiği bilgiye göre çalışmaların sonuna gelindi. Son kontroller yapılıyor. Muhtemelen Şubat-Mart aylarında Aksaray Üniversitesi Somuncu Baba Araştırma Merkezi tarafından neşredilecek. Sayın Rektör Prof. Dr. Mustafa Acar, Aksaray’a dair bütün çalışmaları teşvik ettiği gibi bu çalışmaya da önem veriyor ve himaye ediyor.

Yukarıda bazı şehirlere ya da kazalara ait nüfus defterlerinde lakapların olmadığından söz etmiştik. Sayın Aslan, lakapların Aksaray kayıtlarında mevcut olduğu iyi haberini veriyor. Bu durumda dedeleri tespit etmek mümkün. Ancak şunu hatırlatmakta yarar var; bazı aileler lakaplarını unutmuş ya da aile tarihinde lakap değişikliği yaşanmış olabiliyor. Bütün ailelerin, aile hafızalarını zorlamalarında yarar görüyoruz. Aksaray nüfus defterleri çalışmasında, Aksaray merkez mahalleleri ve köylerinin yanı sıra ilçe ve  köyleri de yer alıyor.

Aksaray, ciddi tarihi olan bir şehirdir. Bununla beraber, ne yazık ki, üzerine an az akademik çalışma yapılan şehirlerden biri konumundadır. Bunda elbette muhtelif sebepler mevcut. Bu sebeplerden biri de üniversiteye geç kavuşulmasıdır. Tarihi derinlik ile çalışmaların azlığı arasındaki ters orantı, ASÜ üzerinde bir beklenti hâsıl ediyor. Nitekim ASÜ Tarih Bölümü tarafından yapılan mevzu bahis çalışma, her türlü alaka ve takdiri hak ediyor.