Yürüyüş, hepimizin günlük yaşamının ortak aktivitesidir ve sistematik bir döngüyü içermektedir. Bu döngü; beynimizin, kemiklerimizin ve kaslarımızın birlikte çalışmasını gerektiren karmaşık hareketler dizisinden oluşmaktadır. Söz konusu bu sistemlerden herhangi birinde bir sorun olması durumunda ise kişilerde yürüme bozukluğu görülebilmektedir. Yürüyüş bozukluklarının nedenleri arasında; nörolojik (sinir sistemi ile ilgili) durumlar, ortopedik sorunlar (kemik, kas ve eklemle ile ilgili) ve diğer hastalıklar (solunum yetmezliği, atar damar tıkanıklığı, obezite vb.) yer almaktadır. Ayrıca yürüme ve denge bozukluğu, özellikle yaşlılarda kırıkların en sık nedeni olan düşmelerin habercisi olabilmektedir.
Yürüyüş, bir kişinin yürüme şeklini ifade etmek için kullanılan terimdir. Yürüyüşü oluşturan iki temel işlev; denge ve harekettir. Denge; vücudu dik ve hareket için uygun pozisyonda tutmak veya düşmelere karşı korunmak için gerekli olan vücut duruşunu ifade etmektedir. Hareket ise kişiyi istenen yönde hareket ettiren uzuvların (kollar, bacaklar) ve gövdenin ritmik, düzenli hareketlerinden oluşmaktadır. Daha basit ifadeyle yürüme, hem denge hem de kas koordinasyonunu gerektiren bir eylemdir. Normal yürüme döngüsünü oluşturan aşamaların birinde veya birkaçında sorun olması sağlıklı bir yürüyüşü engellemektedir. Bu durum ise yürüme bozukluğu olarak ifade edilmektedir.
Yürüyüşü başlatmak, sabit ve dik vücut pozisyonu gerektirir. Yürümeye başlamak için, bir bacak kaldırılarak kalça ve diz öne doğru esnetilir. Ardından sallanan bacağın topuğu, doğru bir yürüyüş için gerekli olan şekilde yere yerleştirilir (topuk vuruşu). Vücut ağırlığı kademeli olarak tabana ve ardından ayak parmaklarına kaydırılır. Duruş ortası sırasında ise diğer bacak kaldırılarak ileri doğru hareket eder. Bu arada vücut dik tutulur ve kollar aynı taraftaki bacağa zıt yönde sallanır. Normal yürüyüş döngüsünün %60’ı duruş fazı iken %40’ı salınım fazıdır.
Yürüme bozukluğu genel olarak nörolojik (sinir sistemi ile ilgili) veya nörolojik olmayan nedenler olarak kategorize edilebilir. Nörolojik nedenler arasında; inme (kısmi felç), nöropati (sinir hasarı), hareket bozuklukları, beyin ve beyincikle alakalı bozukluklar ve omurilik bozuklukları yer almaktadır. Nörolojik olmayan nedenler arasında ise; ayakların, ayak bileklerinin, dizlerin, kalçaların veya omurganın kireçlenmesi, kemik şekil bozuklukları, bacak boy eşitsizlikleri boyun bölgesinde omurilik kanalının daralması, bel bölgesinde kanal darlığı, görme bozuklukları, solunum yetmezliği, damar tıkanıklıkları ve obezite yani şişmanlık gibi fonksiyonel sınırlamaya neden olan bozukluklar yer almaktadır. Yürüyüş bozukluğu altında yatan nedene bağlı olarak; ani (akut), uzun süreli (kronik) ve ataklar halinde (epizodik) görülebilmektedir. Ani yürüme bozuklukları her zaman acil tıbbi müdahale gerektiren sebepler içermektedir. Sürekli ya da kronik yürüme bozuklukları ise genellikle nörolojik rahatsızlıklar nedeniyle hastanın adapte olduğu yürüme bozukluklardır. Ataklar halinde görülen yürüme bozukluğu ise aralıklı olarak aniden ortaya çıkmakta olup; beklenmeyen düşmelere sebep olmaktadır.
Nörolojik rahatsızlıklara bağlı görülen birçok hastalıkta hem periferik sinir sistemi hem de merkezi sisteminin etkilenmesi sonucu yürüyüş bozukluğu görülebilmektedir. Örneğin; Parkinson, Huntington ve hidrosefali gibi nörolojik hastalıklar merkezi sinir sistemi fonksiyonlarını etkileyerek yürüme bozukluğuna neden olabilmektedir. Bunlara ek olarak; serebral palsi, kalıtımsal sinir sistemi bozukluğu (CMT), kas hastalığı ve spinal müsküler atrofi (SMA) gibi nörolojik rahatsızlıkları olan kişilerde de kalça, uyluk ve bacak kaslarının zayıflamasına bağlı olarak yürüme bozukluğu görülebilmektedir. Özellikle quadriceps (uyluk ön taraf kası) kas zayıflığı yürümeyi çok etkilemektedir ve yürüme bozukluğuna sebep olan en önemli bacak kaslarından biridir. Kas-iskelet sistemi kaynaklı yürüme bozuklukları ise; alt taraf (kalça, uyluk ve bacak) kas zayıflığı, omurilik kanal darlığı, skolyoz (omurga eğriliği), parantez bacak, düztabanlık, bacak kısalığı, kalça çıkıklığı, kireçlenme ve kemik eğriliği gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak görülebilmektedir.
Sağlıklı, mutlu ve ağrısız günler dileğimle…
Yorumlar
Kalan Karakter: