Köyler de israflı olmuş

Çocukluğumun köyde geçmesi nedeni ile köy çocuğu olmaktayım. Dolayısı ile köyde yaşamla şehirde yaşamı çok iyi bilenlerdenim. Şehirlerde yaşam farklı olurken, köyde yaşam farklı olur. Şehirde israf hat safhada olurken köyde kolay kolay israf olmaz iktisat son derece iyidir. Evet iyidir ama son dönemlere bakıyorum köyler iktisadın i... ini bırakmış onlarda israfa başlamışlar. Köylerde hiç bir şey israf olmazdı, her şey kullanılırdı.

Şehirde yemekler fazla olur veya yenmez kalırsa çöpe dökülürken, köyde bu kesinlikle çöpe dökülmez. Kapıda mutlaka bir kedi ve köpek bulunur kalan yemekler köpek ve kedilere verilerek kesinlikle çöpe dökülmezdi.

Meyve ve sebze kabukları ise onlarda israf edilmez, onlarında bir yiyeni olduğu için israf olmazdı. Bunlar ya hayvanlara verilir veya tavuk ve diğer kanatlı hayvanlara verilerek onlarda istihaklarını alır, olur olmaz bunlarda telef olmazdı.

Evde ve havluda süpürülen çör çöp ise süpürülür toplanır, ya sobada yakılır, yada analarımızın yemek pişirmek için bir kenarda yapılan tandır ocakları olur, bunlar mutlaka yakılırdı. Dolayısı ile avluda ve evden süpürülenler de buralarda yakılırdı.

Herkesin evinde mutlaka hayvan olur, kimisinde büyük baş hayvan, kimisinde küçük baş hayvan bunların dışkı pislikleri dahi telef edilmezdi. Evlerde kömür ve doğal gaz olmadığı için sobalarda kömür yerine hayvanların dışkıları tezek yapılır yakılır telef edilmezdi.

Eskiden çok nadir gazete gelir ve birilerinde birikirdi. Bunlar şehirdeki gibi çöpe atılıp telef edilmezdi. Olmayan olanlardan alır saklar birşeylerin altına koyarak sofra yaparken, bağ bozumunda ise siyah üzümlerin altına kurutmada kullanılır telef edilip atılmazdı.

Giydiğiniz giysiler o evdeki herkes tarafından giyilirdi. Delinip eskiyince atılmazdı. Bunlar biriktirilerek annelerimiz tarafından üzerinde oturmak için birbirine eklenip dikilerek evlerde altımıza serilerek kullanılır israf edilmezdi.

Giyilen ayakkabılar eskiden lastik olurdu ve yırtılınca atılmazdı. Yırtılan yerler tamir edilir ya dikilir veya yapıştırılarak giyilirdi. Tamamen eskidiğinde naylon olanlar atılmaz köyleri gezen eşekli çerçiler yani bakkallar olurdu onlara verilerek karşılığında bir şeyler alınırdı.

Hatta ve hatta hayvanlar için alınan kepek torbaları ve gübre torbaları içi boşaltılınca alınıp atılmazdı. Annelerimiz bunları birleştirerek diker bir yer kilimi haline getirir ya üzerinde oturulur yada üzerine herhangi bir gıda maddesi konurdu.

Evlerin bahçesinde ve avlusunda yetişen meyve ağaçlarının yaprakları telef edilmez. Son baharda döküldüğünde bunlar süpürülür bir yerde toplanır. Ya ekmek yapımında kullanılarak ocakta yakılır, yada sobalarda yakılarak ısınılırdı.

Ben köylerdeki bazı israfların geçmişte ne yapıldığını sizlerle paylaştım. Zaman zaman son dönemlerde köyde yazları kaldığım için bunların nerede ise çoğunu görmemekteyim. Eskiden köylerde çöp kutusu olmazdı, şimdi çöp kutuları var herkes oraya artığını atıyor.
Yani anlayacağınız köylerde nerede ise şehirlere dönmüş. Gençler zaten köyden kaçıyor, belli yaştakilerin çoğunluğu genel olarak ekmeğini bile bakkaldan alıyor. Hayvan besleyen ve kapısında köpek besleyen kişi nadiren kalmışlar.

Yani anlayacağınız köylerde hiçbir şey israf olmazken, bu gün şehre dönmüş ve her şey israf oluyor. Tabi bu nereye gidecek ve israf her geçen gün artacak mı? ama her geçen gün temiz havanın dışında artacağa benziyor.